Prof. dr hab. Franciszek Kobryńczuk

 Prof. dr hab. Franciszek Kobryńczuk – profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, specjalista anatomii zwierząt, wychowawca wielu pokoleń lekarzy weterynarii. Związany badaniami anatomicznymi żubra z Białowieskim Parku Narodowym. Autor licznych wierszy o żubrze i tematyce białowieskiej.

Urodził się 13 listopada 1929 roku we wsi Długie Grzymki nad Bugiem (gmina Ceranów w powiecie Sokołów Podlaski). Był najmłodszym, dziesiątym dzieckiem w biednej chłopskiej rodzinie.

Po ukończeniu szkoły powszechnej pobierał naukę gry na fortepianie u organisty, z myślą o podjęciu kiedyś pracy w tym zawodzie. W 1946 roku wstąpił do Ogólnokształcącego Samorządowego Gimnazjum w Sterdyni, założonego podczas okupacji niemieckiej. W czasie nauki wstąpił do tajnej młodzieżowej organizacji niepodległościowej. W marcu 1950 roku został aresztowany wraz z innymi członkami organizavcji i skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na 10 lat pozbawienia wolności. W więzieniu spędził pięć i pół roku. (W 1997 roku wyrok ten został unieważniony przez Sąd Wojewódzki w Warszawie, a Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych przyznał mu statut Weterana Walk o Niepodległość Polski).

Po zdobyciu matury eksternistycznie, rozpoczął w 1957 roku studia na Wydziale Weterynaryjnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Ukończył je w 1964 roku, uzyskując tytuł zawodowy lekarza weterynarii.

Pracę zawodową rozpoczął jeszcze w 1962 roku w Katedrze Anatomii Zwierząt, kierowanej wówczas przez prof. Kazimierza Krysiaka. W latach 1994-2000 sprawował funkcję kierownika tej Katedry. Był lubianym przez młodzież akademicką wykładowcą i wychowawcą.

Zajmował się głównie anatomią żubra, odnosząc na tym polu największe sukcesy. Z tej tematyki uzyskał stopień naukowy doktora nauk weterynaryjnych (1972) oraz stopień doktora habilitowanego (1986). W 1994 roku został uhonorowany tytułem profesora, a w 2000 roku – profesora zwyczajnego.

Autor około 70 prac z zakresu anatomii zwierząt, głównie żubrów. Ostatnie dwie, dotyczące czaszek żubrów białowieskich (we współautorstwie z prof. dr hab. Małgorzatą Krasińską i dr. Tomaszem Szarą), opublikował w 2008 roku w „Annales Zoologici Fennici” (nr 45). Oprócz rozpraw i monografii napisał około 200 artykułów popularnonaukowych.

Bogate przeżycia i zauroczenie nieskazitelnym pięknem przyrody okolic nadbużańskich sprawiły, że już we wczesnych latach zaczął pisać wiersze – początkowo dla dzieci, później także dla dorosłych. Był członkiem Związku Literatów Polskich. Zadebiutował w 1958 roku wierszykiem „Sowa” w pisemku „Miś”. Później współpracował ze „Świerszczykiem”, „Płomyczkiem”, „Płomykiem”, „Małym Apostołem”. Dla „Płomyczka” napisał 120 czytanek o życiu zwierząt. Pisał także artykuły historyczne do „Wieści Sokołowskich”, a nawet teksty piosenek dla dzieci. Wydał blisko 30 książek (m.in. „Gdyby lasu nie było”, „Wio, kucyku”, „Laury i laurki”, „Kogut w operze”, „Przygody duszka Animuszka”, „Chory bąk”, „Przygody skrzata Nenufarka”, „Szedł jesienny zmrok”, „Powroty do gniazda”, „Wesołe Nadbuże”, „Białowieski skrzat królewski”, „Nad kołyską skrzatów”, „Monieckie baśnie” (przekład na jęz. hiszpański), „Baśnie zabłudowskie”, „Nadbiebrzańskie robaczki”, „Dębowe opowieści”, „O pięknej Oksanie i jej rycerzu”, „Rysowanie żubra”). Jego opowiadania i wiersze zamieszczano w podręcznikach szkolnych.

Opublikował także zbiorek opowiadań prozą pt. „Złoty jeleń”. W dorobku dla dorosłych ma tomik wierszy pt. „Przydrożnym brzozom”. Wydał również zbiorek szopek absolwenckich pt. „Gaudeamus, vivat Alma Mater”, napisanych dla studentów weterynarii kończących studia, ponadto utwór poświęcony Ojcu Świętemu – „Jesienny poemat”, „Pieśń o Matce Bożej Kodeńskiej” oraz „Powroty do gniazda”– tomik poświęcony jubileuszowi 500-lecia Parafii Ceranów i 100-lecia śmierci Ludwika Górskiego.

Dał się poznać jako krytyk literacki. Szczególnie ceniona jest jego praca pt. „Z księdzem Twardowskim rozmowa o zwierzętach”. Dokonał analizy twórczości białoruskiego poety Jana Czykwina oraz przełożył jego wiersze na język polski (zob. zbiorek pt. „Odpoczynek przy wyschniętym źródle”).

Na jego twórczość literacką i naukową miało wpływ szerokie grono przyjaciół i żona Jadwiga. Wraz z żoną był członkiem Społecznego Komitetu Utworzenia Muzeum i Budowy Pomnika Księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego – Prymasa Polski – w Zuzeli.

Utrzymywał ścisłe kontakty z rodzinnymi stronami. Wielokrotnie gościł na różnorodnych spotkaniach w szkołach i ośrodkach kultury, redagował tomiki wierszy poetów regionalnych, przekazywał swoje książki bibliotekom i osobom prywatnym.

Zmarł 29 lipca 2016 roku po ciężkiej chorobie. Pochowany został 1 sierpnia 2016 roku na cmentarzu w Ceranowie. (Oprac. Piotr Bajko)

Galeria