Tadeusz Buchalczyk - wieloloetni pracownik Zakładu Badania Ssaków w Białowieży

Magister biologii, działacz ochrony przyrody, wieloletni pracownik naukowy Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży.

   Urodził się 26 października 1934 roku w Warszawie, w rodzinie leśnika i nauczycielki. Jego rodzice od najwcześniejszych lat rozwijali w swym synu zainteresowania przyrodnicze.

   Naukę w zakresie szkoły podstawowej rozpoczął w rodzinnym domu, następnie kontynuował ją w Łodzi. Tutaj ukończył II LO im. Gabriela Narutowicza. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1952 roku. Studia rozpoczął na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego. Pracę magisterską, dotyczącą zmienności wewnątrzgatunkowej zębiełka białawego w północno-wschodniej Polsce, opartą na analizie pokarmu sów, wykonał pod kierunkiem prof. Augusta Dehnela w Zakładzie Anatomii Porównawczej i Antropologii UMCS w Lublinie. W tym czasie (lata 1956-1957) często odwiedzał Białowieżę, z którą - po uzyskaniu w 1957 roku absolutorium - związał się zawodowo.

  Pracę w Zakładzie Badania Ssaków PAN rozpoczął 1 kwietnia 1957 roku. Początkowo zajmował się badaniami ekologicznymi nad drobnymi ssakami w Puszczy Białowieskiej i Augustowskiej, następnie zainteresował się ssakami mięsożernymi. Zagadnienia związane z ich morfologią diagnostyczną omawiał i pogłębiał w kolejnych wydaniach „Kluczy do oznaczania ssaków Polski”. Badając rozmieszczenie geograficzne ssaków mięsożernych, współpracował z innymi badaczami. Wraz z Januszem Markowskim opracował teriofaunę Bieszczadów Zachodnich. Badania nad rozmieszczeniem geograficznym tchórzy (prowadzone wspólnie z Andrzejem L. Ruprechtem) doprowadziły do odkrycia występowania w Polsce tchórza stepowego. W ZBS PAN pracował do 31 marca 1989 roku (od 1 października 1983 roku już tylko na pół etatu). Przeszedł na rentę inwalidzką i przeniósł się na stałe do Lublina.

   Oprócz pracy naukowej dużo czasu poświęcał społecznej działalności na rzecz ochrony przyrody. Wygłaszał prelekcje i pogadanki, organizował spotkania i wystawy, redagował i wysyłał apele. Spotykał się z uczniami dziesiątków szkół w Białostockiem, Łódzkiem i na Mazowszu. W latach 1979-1980 wydawał lokalny Biuletyn LOP „Kalejdoskop”. W 1983 roku powołał w Wołominie przy tamtejszym Oddziale LOP Klub Przyjaciół Limby i Niedźwiedzia. W latach 70-tych był prezesem Zarządu Oddziału Powiatowego LOP w Hajnówce.

   Był też znanym kolekcjonerem wszystkiego, co przedstawiało niedźwiedzia – starych rycin, grafik, emblematów, etykiet firmowych, znaczków pocztowych, ekslibrisów, herbów, plakatów, fotografii, artykułów, książek, wycinków prasowych, rzeźb, zabawek, maskotek, nazewnictwa itp. W swoim domu stworzył Muzeum Niedźwiedzia.

   Za działalność na niwie ochrony przyrody został odznaczony Złotą Odznaką Honorową LOP (1976) i Srebrną Odznaką „Zasłużony Białostocczyźnie” (1977).

   Zmarł 8 lipca 2005 roku w Lublinie. Został pochowany na cmentarzu na Majdanku (13 lipca 2005 roku). (oprac. Piotr Bajko)

Galeria