Józef Ignacy Kraszewski - jak sam piszeo sobie: "po wielokroć przejeżdzałem Puszczę Białowieską"

Wybitny powieściopisarz, poeta, historyk, krytyk literacki, publicysta i wydawca.

  Jego rodzice, Jan i Zofia z Malskich, mieszkali na Grodzieńszczyźnie koło Prużany w majątku Dołhe, oddalonym od wschodniej ściany Puszczy Białowieskiej ok. 20 kilometrów. Folwark Kraszewskich został założony w XIX wieku, a utracony w 1939 roku.

  Józef Ignacy Kraszewski urodził się w Warszawie, dokąd schroniła się jego matka w obawie przed wojną francusko-rosyjską, a wychowywał w Romanowie w powiecie włodawskim (obecnie – bialskim) pod opieką babki i prababki.

  Przyszły autor „Starej baśni” po raz pierwszy zetknął się z Puszczą Białowieską na jesieni 1827 roku, kiedy jako 15-letni młodzieniec przejeżdżał przez nią, jadąc od strony Brześcia do Świsłoczy, gdzie miał dokończyć gimnazjalną edukację (po naukach w Białej Podlaskiej i Lublinie). W świsłockim gimnazjum, założonym w 1805 roku przez hr. Tyszkiewicza, przebywał do lata 1829 roku. Tutaj zdał egzamin dojrzałości. Następnie wyjechał do Wilna, gdzie wstąpił na wydział literacki tamtejszego uniwersytetu.

  Warto wspomnieć, że decyzję poświecenia się pracy literackiej J. I. Kraszewski podjął właśnie podczas pobytu w Świsłoczy. Duży wpływ na to miał nauczyciel gimnazjalny, Walicki, który później stał się prototypem nauczyciela w „Powieści bez tytułu” (1855).

   Po zwolnieniu w lipcu 1833 roku z dozoru policyjnego i zezwolenia na wyjazd z Wilna, J. I. Kraszewski na kilka lat osiadł w rodzinnej wsi Dołhe, gdzie pod okiem ojca nabierał znajomości pracy w gospodarstwie. W 1838 roku zawarł związek małżeński z Zofią Woroniczówną i w tym samym roku wyjechał z żoną na Wołyń.

  O Puszczy Białowieskiej J. I. Kraszewski wspomina w „Obrazkach z życia i podróży” (1842): „Po wielokroć przejeżdżałem Puszczę Białowieską (...) której malownicze drzewa jeszcze stoją mi przed oczyma. Nie wiem czy w całej Europie znajduje się gdzie las tak pierwotnej epoki”. (oprac. Piotr Bajko)
 

Galeria