Aleksander Gigol ze swoimi żubrami

Pierwszy w Białowieży rzeźbiarz drewnianych figurek żubrów, jeden z prekursorów białowieskiego pamiątkarstwa.

    Urodził się 5 grudnia 1905 roku. Edukację zakończył na poziomie szkoły powszechnej.

   Po wojnie zamieszkał na Krzyżach, w budynku, w którym w okresie międzywojennym mieścił się Urząd Gminny. Zaglądając od czasu do czasu do pracowni rzeźby Antoniego Czerniewicza – absolwenta zakopiańskiej szkoły dla artystów plastyków, sam podjął próby rzeźbiarskie. Było to w roku 1957. Efekt był nadzwyczaj interesujący. Spod jego dłuta wychodziły bardzo piękne statuetki żubrów. W ciągu pierwszych dwóch lat wykonał ich około 100. Wszystkie one znalazły swych nabywców wśród turystów, a dalszym zamówieniom nie było końca. Zachęceni sukcesem A. Gigola, rzeźbieniem figurek żubrów zajęli się wkrótce m.in. Sergiusz Dowbysz, Stefan Smoktunowicz, Bolesław Szlachciuk, Konstanty Ławrysz. Oni też zaczęli osiągać sukcesy, ale pierwszeństwo w tej dziedzinie wszyscy zgodnie oddawali A. Gigolowi.

   Białowieskiego twórcę bardzo szybko zauważa miejscowa prasa. W numerze 72 z 25 marca 1959 roku, krótką informację o twórcy zilustrowano zdjęciem A. Gigola, wykonanym przez E. Uchymiaka z CAF-u. Zdjęcie rzeźbiarza trafiło także do „Kalendarza Białostockiego TRZZ na rok 1961”.

   Włodzimierz Puchalski, wykonując w 1963 roku zdjęcia do filmu oświatowego pt. „Żubry”, uwiecznił rzeźbiarza w pierwszych jego scenach. Kamera zagląda najpierw do warsztatu A. Gigola, następnie przed obiektywem kamery prezentowana jest wykonana przez niego figurka żubra.

   A. Gigola z czasem zaczęto namawiać do zdobycia stosownych uprawnień. Kiedy pojechał zdawać egzamin czeladniczy z rzeźbiarstwa, wszyscy byli przekonani, że to będzie zwykła formalność. Komisja kazała mu wyrzeźbić żubra, co oczywiście nie było problemem. Ale traf chciał, że w komisji siedziało „ciało społeczne” – partyjna osoba, która zagadnęła egzaminowanego o rogi. A. Gigol niepotrzebnie wdał się w dyskusję. W pewnym momencie wyraził niezadowolenie, że osoba całkowicie nie obyta z rzemiosłem zwraca mu uwagę. „Ciało społeczne” poczuło się upokorzone, a ponieważ miało decydujący głos w komisji, Gigol nie zdał. Więcej już nie próbował. Był bardzo dumnym człowiekiem i znał swoją wartość.

   W 1967 roku w wieku 60 lat umiera żona A. Gigola – Maria z d. Waszkiewicz. Rzeźbiarz, otrząsnąwszy się nieco po odejściu małżonki, kontynuował swoje zajęcie. W 1966 roku zawarł umowę z „Domem Rzemiosł” w Białymstoku na dostarczanie swoich statuetek żubrów. Na zlecenie Białowieskiego Parku Narodowego, wykonał dużą rzeźbę głowy żubra, która została umieszczona na bramie wjazdowej do Parku Pałacowego. Już po śmierci A. Gigola, w 1990 roku, z powodu zniszczenia, głowa została wymieniona na inną, wykonaną przez Sergiusza Dowbysza. Innym znanym dziełem A. Gigola, które zostało wykonane dla Urzędu Gminy, są dwa kałamarze, z walczącymi u ich podstaw dwoma żubrami.

   Rzeźby białowieskiego twórcy wędrowały po całym kraju, docierały także do odbiorców zagranicznych. W drugiej połowie lat 60-tych stanowiły nagrodę dla zwycięzców organizowanego przez Ligę Ochrony Przyrody konkursu na „Najlepiej pracujące Szkolne Koło LOP”.

   Aleksander Gigol zmarł 5 listopada 1982 roku w wieku 77 lat. Został pochowany na białowieskim cmentarzu, obok żony.(oprac. Piotr Bajko)

Galeria