Miejsce straceń  w żwirowni pod Podolanami (2009r.)

Największe miejsce straceń z okresu okupacji niemieckiej (1941-1944) w okolicy Białowieży. Znajduje się w odległości około 2 kilometrów na południe od wsi Podolany (obecnie część Białowieży), nieopodal gruntowej drogi prowadzącej do Ośrodka Edukacji Leśnej „Jagiellońskie”, w dawnej żwirowni, założonej w okresie międzywojennym na linii oddziałowej 500/501. Niemcy dokonali tutaj w latach 1941-1943 mordu na 486 Polakach, Białorusinach, Rosjanach i Żydach z Białowieży i okolic. Żydów rozstrzelano w dniu 10 sierpnia 1941 roku, było ich 77 osób – sami chłopcy i mężczyźni w wieku od 16 do 45 lat, wyselekcjonowani spośród aresztowanej dzień wcześniej żydowskiej społeczności Białowieży. Starszych wiekiem mężczyzn, kobiety i dzieci żydowskie hitlerowcy odprawili do Prużan (dzisiaj na terenie Republiki Białoruś).

  W 1960 roku na miejscu kaźni w żwirowni odsłonięto pomnik, który w późniejszym okresie był dwukrotnie przerabiany.

  Wiosną 1982 roku miejsce straceń zostało uporządkowane i zagospodarowane. Pracowali mieszkańcy Białowieży w czynie społecznym, pomagali WOP-iści i służba leśna. Wspólnymi siłami zabezpieczono przed osuwaniem się skarpę otaczającą miejsce rozstrzeliwań, oczyszczono i oznakowano teren, wytyczono dojścia, a w centralnym punkcie postawiono metalowo-dębowy monument wysokości kilku metrów. Wkład pracy społecznej został oszacowany na 2,4 mln. złotych.

  W 1997 roku ustawione zostały w żwirowni nowe krzyże. Uroczystość ich poświęcenia odbyła się 28 września 1997 roku. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele Prużan, wójt gminy Białowieża, przedstawiciele Policji i Straży Granicznej oraz mieszkańcy. Poświęcenia krzyży dokonali księża - katolicki Jerzy Buzun i prawosławny Sergiusz Korch.

  W centralnym miejscu żwirowni znajduje się obecnie głaz, tuż za nim dwa krzyże metalowe (katolicki i prawosławny). W tle duża kompozycja z drewna przedstawiająca orła z rozpostartymi skrzydłami. Przed nim napis na drewnianych deskach: „W tym miejscu w latach 1941-43 okupant hitlerowski zamordował 486 mieszkańców Białowieży i okolic. Część ich pamięci”. (oprac. Piotr Bajko)

Galeria