Wieża widokowa w rezerwacie (2010r.) | |
Powierzchnia: 23,69ha | |
Status obszaru: użytek ekologiczny | |
Rezerwaty Przyrody (Puszcza Białowieska) | |
Warto zobaczyć:
(autor: Krzysztof Parzych)
|
|
Rezerwat „Górnianskie Łąki” utworzony przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków znajduje się w granicach administracyjnych miasta Hajnówka na południowy zachód od osiedla Stara Judzianka. Obszar ten formalnie należy do terenów Puszczy Białowieskiej jako oddz. 382D. Obszar łąk obejmuje 104 ha oznaczone jako Uroczysko Górne.
Teren ten stanowiący przed wiekami obszar Puszczy został odlesiony w XVII w. początkowo po wykarczowaniu lasu wszystkie wyniesienia zostały używane jako pola uprawne. Do dziś pozostały tu widoczne fragmenty dawnych zagonów. Szybkie wyjałowienie ubogich gleb spowodowało ze teren ten do połowy XIX w. był wykorzystywany jako pastwisko dla pobliskiej wsi Pasieka Górna. Z tego okresu pochodzi znajdujący się w centralnej części rezerwatu staw, który został wykopany jako wodopój dla pojenia pasących się tu koni i bydła.
Przeprowadzona w latach 60-tych XX w. regulacja rzeki Chwiszczej oraz postępująca melioracja przyległych pól i łąk uprawnych przyczyniła się do obniżenia poziomu wód gruntowych co doprowadziło do degradacji siedlisk bagiennych.
W 1991 r. Północnopodlaskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wydzierżawiło grunty w obrębie Górniańskich Łąk. Przystąpiono do działań zmierzających do przywrócenia bagiennego charakteru tych terenów. Przystąpiono do prac hydrotechnicznych mających na celu powstrzymanie nadmiernego odpływu wód. Wybudowano groblę , zastawki regulujące poziom wód oraz oczka wodne. W celu ograniczania zarastania tego terenu krzakami i drzewami i zachowania otwartego charakteru, co roku wykaszane jest kilkanaście hektarów łąk i nieużytków.
W roku 2003 Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków wybudowało tu wieżę widokową dla obserwacji ptaków wodno-błotnych występujących tu najczęściej w okresie wiosennych przelotów.
W przeciągu ostatnich 20 lat stwierdzono tu występowanie 210 gatunków ptaków. Gnieździło się tu łącznie 80 gatunków ptaków, w okresie lęgowym 60-70 gatunków.
Do najważniejszych gatunków tu występujących nalezą :
Ptaki gniazdujące: kropiatka (Porzana porzana), dubelt (Galinago media), rybitwa białoskrzydła (Chilonidas leucopterus), sowa błotna (Asio flameus), wodniczka (Acrocephalus paludicola), zielonka (Porzana parva), krwawodziób (Tringa totanus), żuraw (Grus grus).
Ptaki wędrowne: gęś białoczelna (Anser albifrons), gęś zbożowa (Anser fabalis), świstun (Anas penelope), żuraw (Grus grus), batalion (Philomachus pugnax), brodziec leśny (Tringa glareola).
Ptaki żerujące: bocian biały (Ciconia ciconia), orlik krzykliwy (Aquila pomarina), kania czarna (Milvus migrans), kania rdzawa (Milvus milvus), gadożer (Circaetus gallicus), orzełek włochaty (Hieraaetus pennatus).
Zbiorowiska roślinne: nitrofilne zbiorowiska niskich bylin (Plantaginetea majoris), zbiorowiska szuwarów (Phragmitetea), zbiorowiska łąkowe i pastwiskowe (Molinio-Arrhenatheretea), zbiorowiska wrzosowisk i muraw bliźniczkowych (Nardo-Callunetea), zbiorowiska makrofitów wodnych (Potametea), olsy (Alnetea glutinosae), bory bagienne (Vaccinio-Piceetea). Najlepiej wykształcone i zachowane są zbiorowiska szuwarowe z rzędu Phragmitetalia. Najbardziej zdegradowane natomiast są wilgotne laki z rzędu Molinietalia.
Charakterystyka terenu: Ostoja leży w kotlinowej niecce powstałej w czasie zlodowacenia środkowopolskiego. Obszar stanowi urozmaicona mozaikę, złożona z licznych zagłębień terenu o różnym stopniu zatorfienia oraz płaskich wyniesień terenu. Dominują tereny otwarte i miejscami luźno zakrzewione. Niewielkie laski znajdują się tylko na południowych i południowo - wschodnich obrzeżach ostoi. Część zachodniej granicy ostoi wyznacza rzeczka Chwiszczej. Wczesną wiosną niemal cały obszar ostoi zalany jest wodami roztopowymi. Duża różnorodność siedlisk ułożonych mozaikowo zapewnia odpowiednie warunki do gniazdowania, żerowania i odpoczynku wielu gatunkom ptaków, niekiedy o bardzo odmiennych wymaganiach ekologicznych.(oprsc. i zdjęcia: Krzysztof Parzych)