Zasadniczymi cechami wyróżniającymi Puszczę Białowieską w stosunku do lasów Polski i Europy są:

1. Wysoki stopień naturalności, duża zwartość i rozległość kompleksu leśnego oraz występowanie na jego terenie wszystkich głównych siedlisk leśnych spotykanych na obszarze środkowej Europy od skrajnie ubogich do wybitnie żyznych i od skrajnie suchych do bagiennych;

2. Obecność dużych powierzchni dorodnych starych drzewostanów naturalnego pochodzenia stanowiących cenną bazę genetyczną dla leśnictwa. Odnawianie drzewostanu odbywa się wyłącznie materiałem pochodzącym z Puszczy;

3. Użytkowanie z zastosowaniem różnych typów rębni zupełnie naturalnych drzewostanów i tworzenie pierwszego pokolenia lasów odnawianych sztucznie. Istnieje więc specyficzna na niżu europejskim sytuacja, gdzie można śledzić ekologiczne, genetyczne i biocenotyczne skutki rębnego użytkowania lasów i zamiany ich sztucznymi drzewostanami, bardziej jednorodnym pod względem wieku i składu gatunkowego;

4. Obecność w warunkach niżu europejskiego pełnego inwentarza dużych ssaków żyjących w warunkach naturalnych (żubr, łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, ryś);

5. Stosowanie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat różnych zasad zagospodarowania lasów i zagospodarowania łowieckiego, przy tym zdecydowanie odmiennych w obu częściach Puszczy;

6. Strefowy układ reżymu ochronnego i stopnia naturalności ekosystemów od zupełnie naturalnych, a nawet pierwotnych podlegających ścisłej ochronie, przez pierwsze pokolenie lasów powstałych w wyniku sztucznego odnowienia zrębów z siecią rezerwatów leśnych, do sztucznych monokultur na glebach porolnych na obrzeżach Puszczy”.

(Wg prof. dra hab. Aleksandra W. Sokołowskiego – „Kosmos” (Warszawa), R. 43 (1994), Nr 1, str. 89)