Mogiła Jana Mackiewicz (2012r.)

Cmentarz ewangelicki w uroczysku Czoło powstał na początku XIX wieku wraz z przybyciem osadników niemieckich, która przybyła na te ziemie zwabiona obietnicami przydziału żyznych gruntów. Koloniście niemieccy zamieszkiwali w tym miejscu aż do początków XX wieku wznosząc niewielką kolonię oraz prawdopodobnie kościółek. Ta niewielka społeczność opuściła puszczę na początku XX wieku. Pozostał po niej cmentarzyk na którym zachowało się kilka żeliwnych krzyży z napisami w języku niemieckim. Obok mogił ewangelików znajduje się również grób należący do mieszkańca pobliskiej wioski Masiewo- Jana Mackiewicza. Jego losy, tragiczna śmierć oraz obecność mogiły na cmentarzu niemieckich protestantów świadczą o zagmatwanych losach ludności zamieszkującej okolice Puszczy Białowieskiej, uwikłanych w dziejowe zawieruchy.

Rodzina Mackiewiczów jako jedna z nielicznych w Masiewie była wyznania katolickiego. Jan Mackiewicz podczas wycofywania się wojsk carskich w 1915 roku doniósł wkraczającym wówczas Niemcom o kilku osobach narodowości rosyjskiej ukrywających się w lesie. Ludzie ci zostali przez armię niemiecką złapani i zabici. W 1920 roku podczas wojny sowiecko-polskiej ktoś doniósł przebywającym na tym terenie sowietom o tym, że Jan Mackiewicz niegdyś przyczynił się do śmierci osób narodowości rosyjskiej. Wiadomości uzyskane od mieszkańców Masiewa mówią o tym, że Jan Mackiewicz został znaleziony przez kozaków i w ramach zemsty za zdradę ścięto mu głowę szablą. Decyzja o pochowaniu jego ciała na cmentarzu niemieckich ewangelików spowodowana była sprzeciwem miejscowej ludności, która nie chciała aby "zdrajca został pochowany w poświęconej katolickiej ziemi".

Grób Jana Mackiewicz otoczony jest żeliwnym ogrodzeniem. Na grobie postawiono betonową stelę, na której wyryto z obu stron napis: "Jan Mackiewicz z Masiewa I został zamordowany przez sowietów w 1920 roku (...) żył lat 51 (...). Napis jest częściowo nieczytelny. Wyraz "zamordowany" i "przez sowietów" został przez niewiadomą osobę skuty z jednej strony steli w taki sposób aby wyrazy te stały się nieczytelne. (oprac. Ewa Zwierzyńska na podstawie relacji Pani Alicji Karczewskiej)

Galeria